Thema: Erfgoeddeal
Cultureel erfgoed kan belangrijk zijn voor klimaatadaptatie en biodiversiteit
De vele monumenten in de Leidse binnenstad hoeven geen obstakel te zijn voor vergroening. Het idee voor een aanvraag bij het Rijk voor een groene Erfgoeddeal krijgt dan ook de steun van culturele en erfgoedinstellingen. “Meer groen en biodiversiteit en erfgoed liggen in elkaars verlengde.”
Trekker: Chanella Mackay
“In een toekomstbestendige binnenstad is óók aandacht voor klimaatadapatie, groen en biodiversiteit.” Gespreksleider Chanella Mackay, binnenstadmanager bij de gemeente Leiden, valt met deze stelling direct met de deur in huis. Leiden heeft meer dan drieduizend monumenten, legt ze uit. Onze historische binnenstad is beschermd stadsgezicht. Dat wil niet zeggen dat er geen ruimte is voor groen en biodiversiteit.
Groen als verbinding
“Leiden is een van de meest versteende steden”, valt Thomas de Jong bij. Hij is bij Museum voor Volkenkunde verantwoordelijk voor partnerships, fondsenwerving en relatiebeheer en is nauw betrokken bij de ontwikkeling van een Wereldtuin. “Volkenkunde heeft nu in feite geen connectie met de stad. Dat is straks met de Wereldtuin, die vrij toegankelijk wordt, wél het geval.”
Meer groen en biodiversiteit en behoud van erfgoed kunnen prima samen, vindt ook Jan-Jaap de Haan van de Historische Vereniging Oud Leiden. Al is het belangrijk dat groen de historische leesbaarheid van de stad versterkt. Dat past goed binnen de doelstelling van de Erfgoeddeal, geeft Chanella aan. Kenniswethouder Fleur Spijker geeft aan dat vergroening ook ondernemers kan helpen om de winkelstraten aangenaam te houden om warme dagen. Vergroening is ook belangrijk voor het fysiek en mentaal welzijn.
In gesprek gaan over vergroenen
Amito Haarhuis, directeur van Rijksmuseum Boerhaave en voorzitter stichting Cultuurkwartier, geeft aan “dit stuk van de binnenstad heeft de hoogste cultuurdichtheid van Nederland, maar aan de buitenkant zie je daar weinig van.” Een groene corridor van het centraal station naar het cultuurkwartier, waarmee we historisch groen en meer kunst in de openbare ruimte terugbrengen, is een droombeeld dat wij hebben. .
Irene Pronk, directeur van de Leidse Schouwburg en Stadsgehoorzaal, denkt dat voor echte vergroening meer samenwerking en kennis nodig is. Zo werden onlangs beide podia verduurzaamd, mét hulp van de gemeente en is gestart met klimaatbewuste programmering, om het gesprek over klimaatverandering in de stad een podium te bieden. Meer groen dus luidt de opinie, maar manager Kennisstad Steef Löwik pleit daarbij wel voor regie en ruimte voor gesprek. “Niet overal kunnen we alles laten groeien en bloeien, en in de publiek opinie wordt wildgroei vaak nog gezien als verrommeling van de binnenstad. Daar moeten we met elkaar over in gesprek.” Alle deelnemers spreken daarom graag af om na de zomer verder te praten over de Erfgoed Deal en hoe een samenwerking elkaars initiatieven en belangen kan versterken.
Thema: Jubileum project 450 jaar Leidens Ontzet: 'Sporen van drie Oktober'
450 jaar Leidens Ontzet: Kennis delen, samen doen
In 2024 is het 450 jaar geleden dat Leiden door de watergeuzen werd ontzet van de Spaanse belegeraars. Onder het motto 3 oktober van iedereen: Kennis delen, samen doen gaat dit jubileum groots gevierd worden.
Trekkers: Marieke van Haaren en Ruurd Kok
Archeoloog en journalist Ruurd Kok is een van de drijvende krachten achter een speciale jubileum-festiviteit: het project ‘Sporen van 3 oktober’. “We gaan de tastbare sporen van Leidens Ontzet in beeld brengen. Onder meer door een documentaire, een boek, een podcast, een dagelijkse kroniek in de krant en mogelijk ook verschillende route-apps door en om de stad. Laagdrempelig en voor iedereen toegankelijk. Om dat te realiseren schakelen we de hulp in van onderwijsorganisaties.”
Geschiedenis in beeld brengen
De Leidenaren kennen het verhaal. Ze weten waarom ze hutspot eten en bezoeken het schilderij in Museum De Lakenhal dat de zelfopoffering van burgemeester van der Werff in beeld brengt. “Maar er is nog veel meer te vertellen”, weet Kok. “450 jaar is lang geleden. Die tijd gaan we dichterbij brengen.” De commissie wil dit doen door het duiden en aanwijzen van plekken waar de geschiedenis óók is geschreven. Zoals voor de moskee op de Haagweg, waar zich destijds een grote veldslag afspeelde: de uitval naar de Boshuizer Schans. En op het platteland, om de stad. Want ook daar zijn zware gevechten geleverd. Zoveel mogelijk sporen worden zorgvuldig in beeld gebracht.
Studenten en kinderen
Marieke van Haaren, projectmanager Leren met de Stad, zegt dat er nog veel materiële en schriftelijke bronnen voorhanden zijn die nog niet zijn uitgezocht en die een schat aan historische informatie bevatten over de bezetting en het ontzet. “Die gaan we boven tafel halen. Daarvoor gaan we de hulp van studenten inroepen. We hebben hierover afspraken gemaakt met de opleidingen Geschiedenis en Archeologie, en ook de Hogeschool gaat hieraan meewerken.”
Studenten mbo mediavormgeving wordt gevraagd om te helpen met het delen van de kennis, zodat de hele stad ervan kan profiteren. Voor de doelgroep kinderen worden onder meer op scholen activiteiten georganiseerd, zoals een speciale schoolmusical over Leidens Ontzet. Via Leren met de Stad kunnen pabo-studenten mogelijk helpen bij de kinderactiviteiten. Ook de activiteit ‘Meet the professor’ van de universiteit tijdens de dies zou hierbij kunnen aansluiten. Jonge Leidenaren worden zo op speelse wijze bewust van hun rijke erfgoed en betrokken bij de jubileumviering. Zij vertellen immers het verhaal straks door.
Festival
Naast het project ‘Sporen van 3 oktober’ zijn er ook plannen voor een 3 Oktoberfestival van twee weken op verschillende locaties in de stad, die aan de viering vooraf gaat. Onder meer De Lakenhal, Gebr. de Nobel, Scheltema en de Stichting Kunst en Kennis zijn daarbij betrokken. De Nacht van Ontdekkingen zal bij voorkeur onderdeel uitmaken van dit festival. Zelfs de mogelijkheden van een Passion-achtige opvoering van de intocht van de geuzen wordt onderzocht. Het zou de apotheose van het 450-jarig jubileum kunnen worden.
Reactie
‘Kinderen zijn de toekomst’
“Het lustrum van de universiteit én de viering van Leidens Ontzet zijn uitgelezen kansen om de kinderen in onze stad te omarmen. Wij bestaan straks 450 jaar, maar we leiden ook op voor de komende 450 jaar. Kinderen zijn de toekomst. Daarom gaan we hen op veel manieren in de viering van ons lustrum betrekken en laten kennismaken met wetenschap. Ook bij het doorgeven van de geschiedenis van 3 oktober spelen kinderen een grote rol. Betrek ze bij de viering, en laat ze het verhaal vertellen.”
